De luister van Zuid Friesland,
aquarellen van Rein Stuurman

Vorige zomer is het Natuurmuseum Fryslân gestart met de Zomerprentententoonstelling, een jaarlijks terugkerende expositie met werk uit het Prentenkabinet van het museum. Het Prentenkabinet heeft als thema: illustratoren van het Nederlandse natuurboek sinds 1900. Hierin bevindt zich werk van onder andere Sjoerd Ku­perus, Ad Cameron, Benny Klazenga en Robin D'Arcy Shillcock. Stond vorig jaar het werk van D.T.E. van der Ploeg centraal, deze zomer staat in het teken van de aquarellen van Rein Stuurman.

Stuurman is vooral bekend door zijn illustraties in Zien is kennen!, een uiterst handzame vogeldetermineergids. Het 'boekje met de drukknoop' fungeerde generaties lang als het naslagwerk voor vogels. Stuurman maakte het samen met twee Zaanse natuurvrienden. Na het uitkomen van deze gids werd er bijna geen vogelboek meer uitgegeven zonder de plaatjes van Stuurman. Het maakte hem tot de vogelillustrator van Nederland. Als geen ander verstond hij de kunst om, zonder alle veren afzonderlijk te schilderen, met enkele penseelstreken aan te geven hoe het verenpak van een vogel in elkaar zit.

Stuurman werd geboren in 1900. Na het doorlopen van de HBS kwam hij op kantoor terecht. In zijn vrije tijd leerde hij tekenen en schilderen. Na een opleiding aan de Rijksacademie in Amsterdam gevolgd te hebben, besloot hij op dertigjarige leeftijd om zijn kantoorbaan op te geven en zelfstandig kunstenaar te worden. Hij illustreerde vervolgens schoolboeken, kalenders en tijdschriften. Zijn tekeningen zijn te zien in 142 kinderboeken. Naast werken in aquarel en potlood, maakte hij olieverfschilderijen, houtsnedes en beeldhouwwerken.

De liefde voor de natuur bleef. Stuurman ging vogeldagboeken bijhouden waarin hij nauwgezet noteerde wanneer hij een kramsvogel zag of een kuifeend. Samen met natuurkenner Rinke Tolman maakte hij een aantal plaatjesboeken voor koffiebrander Kanis & Gunnik. Plaatjesboeken zijn vooral bekend geworden vanwege de Verkade-albums, maar ook andere fabrikanten van levensmiddelen gaven plaatjesboeken uit. De plaatjes moest je verzamelen door veel koekjes te eten of koffie te drinken. In iedere verpakking zat een plaatje en het was nog een hele klus om het boek compleet te krijgen.

De tentoonstelling in het Natuurmuseum is gebaseerd op een van deze boekjes De luister van Zuid Friesland. K&G, dat later werd overgenomen door Douwe Egberts, gaf de originele aquarellen (ruim 50 stuks) in 1994 in bruikleen aan het Natuurmuseum Fryslân. Douwe Egberts ging op in Sara Lee, die in 2006 besloot de aquarellen aan het museum te schenken.

In de tentoonstelling zijn zowel de originele prenten als het boekje te zien. Het bijzondere van de selectie is dat het de veelzijdigheid van de schilder goed weergeeft. Naast vogels, zoogdieren en reptielen, vind je in De luister van Zuid Friesland ook plaatjes van landschappen, molens, schepen, archeologische vondsten en schaatstaferelen. De plaatjesboeken zijn inmiddels vergeeld, maar de originele aquarellen zien er nog opmerkelijk fris uit.

De aquarellen van Rein Stuurman zijn te zien van 28 juni t/m 31 augustus. Volgend jaar staat Ad Cameron centraal tijdens de Zomerprentententoonstelling.

Bron: Natuurmuseum Fryslân

Illustraties: collectie Natuurmuseum Fryslân

Klik hier voor een overzicht van actuele berichten.

Word donateur van de Heimans en Thijsse Stichting!

Naar boven ^