Tegenstrijdigheden in rapport IBO natuur

De twaalf provinciale Landschappen vinden dat in het Interdepartementale Beleidsonderzoek Natuur (IBO-natuur) terecht de conclusie wordt getrokken dat de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) een uitstekend instrument is om de afname van de biodiversiteit te keren. De oplossingen die het rapport vervolgens aandraagt in de strijd tegen de erosie van de natuurkwaliteit in Nederland, ogen merkwaardig en lijken het tegenovergestelde te bewerkstelligen: minder natuur en minder biodiversiteit. Het rapport bevat juiste constateringen, maar ook tegenstrijdigheden, aldus de twaalf provinciale Landschappen.

Onlangs stuurde minister Verburg van LNV het eindrapport van de werkgroep IBO-natuur naar de Kamer. Doel van dit Interdepartementale Beleidsonderzoek was "te onderzoeken hoe de biodiversiteit zo doeltreffend en efficiënt mogelijk kan worden zeker gesteld". Het IBO stelt vast dat het concept van de EHS als ruggengraat van de natuur wèrkt. Tegelijkertijd constateert het IBO dat de oorspronkelijke ambities niet meer te betalen zijn.

De provinciale Landschappen kunnen het IBO-natuur op een aantal punten onderschrijven. Het belang van biodiversiteit voor de samenleving wordt erkend, en daarmee het belang van goed gebufferde ecosystemen, alsook de economische en maatschappelijke betekenis van natuur.
Toch is de algehele indruk er één van tegenstrijdigheden, en van vermenging van financiële motieven met inhoudelijke argumenten. Het probleem is de achteruitgang van de biodiversiteit, maar de aangedragen oplossingen lijken vooral financieel geïnspireerd.

Zo is 'robuustheid' het toverwoord, zonder te definiëren wat dat dan zou impliceren. Naar onze mening zou uit het rapport klip en klaar moeten blijken dat we moeten streven naar natuur in grote, met elkaar verbonden eenheden. En dat mag je dan robuust noemen. Het IBO constateert, terecht, dat de vormgeving van de EHS beter kan. Maar komt dan met de verrassende oplossing dat het ook met minder kan. Dat is niet te rijmen.

In het rapport is sprake van twee opties voor de toekomstige vormgeving van de EHS, respectievelijk "Deltanatuur" en "Hoog&Droog" genoemd. Maar waarom kiezen? Natuurlijk moeten we oog hebben voor de verandering om ons heen. Natuurlijk is het logisch dat gekeken wordt naar klimaatverandering en hoe met dynamische natuur daar op ingespeeld kan worden. Maar dat moet niet leiden tot het verwaarlozen van "andere" natuur in Nederland. Klimaatverandering is een aanvullende reden om zorgvuldig met natuur en landschap om te gaan. Maar er dreigt daarmee ook een blikvernauwing, in de zin van het boven alles willen stellen van het belang van Deltanatuur.

Kiezen voor alleen Deltanatuur is onverstandig. Ook hoger gelegen gronden zijn van groot belang bij het pareren van gevolgen van klimaatverandering, denk aan het bergend vermogen van de zandgronden. Kiezen zou tevens betekenen dat er in grote delen van Nederland niet langer wordt geïnvesteerd in de natuur. En dienen niet alle burgers van Nederland dicht bij huis toegang te hebben tot kwalitatief hoogwaardige natuur? Dat geldt overigens ook voor de direct hiermee verbonden cultuurhistorie en het landschap.

Het IBO rapport ontbeert een reflectie op het belang van de rol van de sturende overheid. De overheid die wel een EHS heeft vastgesteld maar daar de afgelopen jaren onvoldoende middelen, instrumentarium en ruimtelijke bescherming aan heeft gekoppeld. Voeg daar versnippering van ruimte, een nog steeds hoge milieubelasting, het verheffen van middel (agrarisch/particulier natuurbeheer) tot doel, en het omzichtig omgaan met onteigening aan toe. Dan is duidelijk waarom de realisatie van de EHS zoveel vertraging heeft opgelopen, en thans onbetaalbaar geacht wordt.
De provinciale Landschappen blijven zich sterk maken voor robuuste natuur, dat wil zeggen voor natuur in grote, met elkaar verbonden eenheden. Omwille van een grote en kansrijke biodiversiteit, een hoogwaardige natuur en een mooi landschap. Allemaal ten bate van een gezonde maatschappij. De EHS, in haar oorspronkelijke concept en bijgestuurd op basis van huidige inzichten, vormt daarvoor een bij uitstek geschikt instrument.

De herijking van de EHS is acceptabel in de zin van het naar achter schuiven van de tijdshorizon. Maar zonder de doelen los te laten. De inspanningen moeten gericht blijven op het realiseren van grootschalige, met elkaar verbonden natuurgebieden.

Nederland geeft per jaar ongeveer 0,2% van het bruto-binnenlands product (bbp) uit aan natuur en landschap. Als we natuur en landschap belangrijk vinden, moeten we daar ook substantieel in willen investeren.

Bron: de12landschappen

Klik hier voor een overzicht van actuele berichten.

Word donateur van de Heimans en Thijsse Stichting!

Naar boven ^