Wie Was....? Luuk Tinbergen

Hij werd lid van de NJN waar hij zeer bevriend raakte met Joost ter Pelkwijk, met wie hij qua intelligentie, waarnemingsvermogen, oorspronkelijkheid, creativiteit en humor veel gemeen had. In deze stimulerende omgeving ontwikkelde Luuk zich tot een bekwaam veldornitholoog. Pas 19 jaar oud publiceerde hij al een boekje, het later nog diverse malen herdrukte Veldkenmerken van steltlopers, zwanen, ganzen en eenden. Een eenvoudig meesterwerkje dat talloze vogelaars op weg hielp met het herkennen van wad- en watervogels.

Inmiddels studeerde Luuk, gelijktijdig met Joost, biologie aan de Rijksuniversiteit Leiden en hield hij zich steeds meer bezig met gedragstudie en ecologie. Met zijn volgende boekje, Roofvogels (1937), gaf hij blijk van zijn enorme kennis en inzicht op deze terreinen. Zijn op zich simpele, maar uiterst rake tekeningen van vliegbeelden trokken in brede kring aandacht. Dit geldt ook voor zijn latere populairwetenschappelijke studies, zoals het bekende Vogels onderweg.

In 1940, een jaar na zijn doctoraalexamen, werd Luuk hoofd van het Vogeltrekstation Texel, dat wegens de oorlogsomstandigheden tijdelijk in Leiden was gestationeerd. Tijdens de oorlogsjaren ging hij graag en veel op bezoek bij Jac.P. Thijsse, die hij zeer bewonderde. Thijsse op zijn beurt had alle vertrouwen in het werk van de jonge bioloog en zijn oudere broer, die hij omschreef als 'bekwame lui' en 'steunpilaren voor de beweging van natuurstudie en natuurbescherming'. Luuk was het laatste oorlogsjaar nauw betrokken bij plannen om in juli 1945 de 80e verjaardag van Thijsse te vieren. Thijsse overleed echter in januari 1945. Luuk zorgde ervoor dat een bundel met artikelen van Thijsse uit het tijdschrift De Levende Natuur toch uitkwam. Het boek verscheen in 1947 onder de titel # hoe kan het ook anders# De levende natuur, met een kort nawoord van de altijd zeer bescheiden jonge Tinbergen.

Na de oorlog trad hij in dienst van het Instituut voor Toegepast Biologisch Onderzoek in de Natuur (ITBON) waar hij zijn reeds in 1939 begonnen veldornithologisch onderzoek naar het verband tussen roofvogels en de populatieomvang van enkele zangvogelsoorten voortzette. Op dit onderwerp promoveerde hij in 1946.

Drie jaar later verliet Luuk het ITBON om lector te worden in de beschrijvende dierkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1954 werd hij er benoemd tot hoogleraar, een taak die hij niet licht opvatte. Hij besteedde veel aandacht aan het onderwijs, zette zich met hart en ziel in voor zijn studenten en was actief in tal van organisaties.

In 1955, kort voor zijn veertigste verjaardag, kwam er abrupt een eind aan dit rijke en productieve bestaan. Luuk maakte tot groot verdriet van zijn familie en vele vrienden onverwacht een eind aan zijn leven. Behalve een uitstekende, hardwerkende wetenschapper, die fundamentele vraagstukken aan de orde stelde, was Luuk Tinbergen een voortreffelijke popularisator die door zijn optreden en publicaties velen inspireerde tot de natuurstudie. Zijn naam leeft, behalve in zijn eigen werk, voort in dat van zijn kinderen. Joost (geb. 1950) promoveerde op een studie over spreeuwen en is thans hoogleraar dierecologie in Groningen. Tijs (geb.1947) is succesvol als filmregisseur en maker van documentaires met als thema Natuur. Een van zijn eerste documentaires, getiteld Gebiologeerd (1994), is een eerbetoon van hem en Joost aan hun helaas zo vroeg gestorven vader.

Bronnen o.a. H.N. Kluijver (1955). In memoriam prof.dr Lukas Tinbergen. Vakblad voor Biologen 34: 169-171; K.H. Voous (1995). In de ban van vogels. p. 492-495.

Bron: Wie was....? nr. 19 Luuk Tinbergen, M. Coesèl (2010); in Heimans en Thijsse Nieuwsbrief nummer 39 (november 2010).

» Dossier Personen

Word donateur van de Heimans en Thijsse Stichting!

Naar boven ^